Detailhandel in NH: werkgelegenheid toegenomen, minder winkels dicht dan verwacht

In de provincie is de werkgelegenheid in de detailhandel in het afgelopen jaar toegenomen, met name door het online winkelen. De toekomstbestendigheid van de winkelgebieden is verbeterd, omdat minder winkels dan verwacht de deuren sloten. Onzeker is of dit jaar die trend doorzet als steunmaatregelen worden afgebouwd. De winkelleegstand is licht gedaald. Dit blijkt uit de Monitor Detailhandel Noord-Holland 2021-2022.

De Monitor Detailhandel Noord-Holland is een jaarlijkse analyse van de trends en ontwikkelingen binnen de detailhandel. Het rapport geeft informatie over de feitelijke ontwikkelingen in de werkgelegenheid, winkelvloeroppervlakte, leegstand en de toekomstbestendigheid van winkelgebieden, aangevuld met data over gemeentelijke detailhandelsplannen.

Uitkomsten
De monitor beschrijft de ontwikkelingen in 2021 met als peildatums 1 april 2021 en 1 januari 2022. De consequenties van de COVID-19-crisis zijn hierin meegenomen.

Werkgelegenheid
· In Noord-Holland zijn 152.739 banen in de detailhandel (9,1% van de totale werkgelegenheid).
· De werkgelegenheid in de detailhandel is toegenomen met 1,1%. Dat is meer als de gemiddelde banengroei in Noord-Holland (0,75%).
· Het aandeel van postorder- en internetbanen binnen de detailhandel nam afgelopen jaar toe van 12% naar 15% van de totale werkgelegenheid in de detailhandel.

Winkelaanbod
· Eén op de zes winkels staat in Noord-Holland. Het aantal verkooppunten in 2021 in Noord-Holland is minder sterk gedaald dan voorheen en komt op 15.025.
· Op het centrum van Amsterdam na zijn de vier grootste winkelgebieden in Noord-Holland perifere detailhandelsvoorzieningen (PDV) zoals woonboulevards. Deze locaties groeien ook harder, terwijl traditionele centrumgebieden krimpen in oppervlakte.
· De leegstand in Noord-Holland is in 2021 licht gedaald. De leegstand neemt zowel af in winkelvloeroppervlakte (5,5%) als in verkooppunten gemeten (6,0%). Dit is onder het landelijke gemiddelde. De verschillen tussen de regio’s in Noord-Holland zijn klein.
· Castricum is de gemeente met de hoogste gemiddelde leegstand: 9,1%. De leegstand is in veel andere gemeenten gedaald. De grootste daling is in Den Helder (van 11% naar 8,2%). Transformatie speelt óók een belangrijke rol in het centrum van Beverwijk en leidt daar tot een daling van leegstand tot 7,1%.
· De leegstand in grote winkelgebieden is met één op de drie winkelmeters het hoogst in Haarlem-Schalkwijk, dat in verbouwing is. De leegstand in Amsterdam-Westpoort is gelijk gebleven (21%). De leegstand in centrum Den Helder is gedaald van 28% naar 21%. De leegstand in het centrum van Zaandam is verder toegenomen tot 20%.

Plancapaciteit en transformatie
· Uit de gemeentelijke enquête blijkt dat er voor 384.000 m² aan bouwplannen zijn. Dit is een daling van 24.000 m² ten opzichte van 2021, mede door realisatie en het schrappen van plannen. Het totaal aantal plannen is gedaald van 99 in 2021 naar 90 in 2022. 22 plannen zijn in Noord-Holland Noord, 68 plannen in Noord-Holland Zuid.
· Er zijn verspreid over Noord-Holland 268 winkelpanden met structurele leegstand van winkels. Deze locaties zijn gekoppeld aan de bestemmingsplannen. Slechts 17 structureel leegstaande winkelpanden hebben de enkelbestemming detailhandel. Dit betekent dat in veel gevallen een andere invulling van het winkelpand mogelijk is.
· Gemeenten hebben ook transformatieplannen voor detailhandel, in totaal 128.000 m² reductie kan leiden tot 4.400 woningen. De grootste transformatieplannen zijn voor de meubelboulevard in Beverwijk, Haarlem-Schalkwijk en de centrumgebieden van Hoorn, Hilversum en Purmerend.

Toekomstbestendigheid
· De meest toekomstbestendige winkelgebieden van Noord-Holland zijn de wijkwinkelcentra De Hoef in Alkmaar en Amsterdamseweg-Zuid in Amstelveen. Hier hebben alle winkels een laag of zeer laag risico, voornamelijk door divers dagelijks winkelaanbod. In de lijst minder toekomstbestendige winkelgebieden is de kans groter dat winkels komend jaar de deuren sluiten.

Belangrijke onderbouwing
De detailhandelsmonitor speelt een belangrijke rol als onderbouwing voor lokale en regionale detailhandelsvisies, maar ook voor een deskundige advisering van de Regionale Adviescommissies. De monitor is daarmee een jaarlijkse aanvulling op het minder frequent uitgevoerde Koopstromenonderzoek en het marktruimteonderzoek (momenteel in uitvoering)